Co ma wspólnego burak cukrowy z Napoleonem? Wydawałoby się, że nic. No nie do końca. Swoją popularność ta mało efektowna zewnętrznie roślina zawdzięcza pośrednio francuskiemu cesarzowi. Otóż, podczas wojen napoleońskich, Europa była pozbawiona cukru z trzciny cukrowej i musiała poszukać alternatywy. Okazało się, że szare bulwy korzenne buraka cukrowego zawierają duże ilości sacharozy, która stała się surowcem do wytwarzania cukru spożywczego. Burak cukrowy jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku rozwijają się liście i korzenie, zbierane z pola z końcem roku. Korzenie nie muszą być zbierane w pierwszym roku. Jeśli pozostaną w glebie, zakwitają w drugim roku wegetacji.
Burak cukrowy – skład i zastosowanie
Korzeń przeciętnego buraka cukrowego może ważyć nawet 1 kg i aż w 75% składa się z wody, pozostałe 25% to sucha masa. W suchej masie wyróżnimy: sacharozę, witaminy z grupy B oraz sole mineralne (m.in. cynk, fosfor, miedź, potas, siarka, sód, wapń, żelazo). Zielone liście i korzeń buraka cukrowego to doskonała pasza dla zwierząt. Korzeń wykorzystywany jest do produkcji białego cukru. Można też z niego wytwarzać melasę zwaną niekiedy „czarnym złotem”, która jest produktem ubocznym powstałym podczas wytwarzania cukru.
>>> Plony buraka cukrowego czekają na nabywców. Co zrobić żeby surowiec nie przemarzł?
Burak cukrowy – stanowisko glebowe
Niepozornie wyglądający burak cukrowy jest dość wymagający, jeśli chodzi o stanowisko glebowe. Najlepiej rośnie na glebach równinnych. Aby system korzeniowy był bujny, gleba musi być żyzna, urodzajna, pozbawiona kamieni w całej strukturze. Dużą rolę odgrywa odczyn gleby. Dobry plon jest osiągany na glebach o odczynie obojętnym, albo słabo kwaśnym – pH najlepiej w granicach 6,0 – 7,3. Jeśli pH gleby jest poniżej 6, system korzeniowy nie rozwija się prawidłowo. Burak jest niewielki i spada jego wartość przemysłowa. Wpływ na to ma słabsze pobieranie fosforu i magnezu, a także występowanie chorób. Gleba powyżej 7,3 pH zmniejsza natomiast pobieranie boru i manganu z gleby. Plantatorzy buraków powinni też zadbać, by gleba była wolna od chwastów, posiadała obfitą warstwę próchniczą i bogate składniki pokarmowe. Na szczęście wymagania glebowe można powiększyć prawidłowo przeprowadzanymi zabiegami agrotechnicznymi.
Jak uprawiać buraki cukrowe?
Uprawa buraków cukrowych to proces złożony i wielostopniowy. Po pierwsze, należy pamiętać o płodozmianie. Burak cukrowy może być uprawiany na tym samym stanowisku najwyżej trzy lata. Potem dochodzi do tzw. wyburaczenia gleby. Jest to zjawisko „zmęczenia” gleby uprawą jednego gatunku, (w tym wypadku buraka cukrowego), polegające na zmniejszeniu urodzajności gleby. Dobrym przedplonem dla buraków są rośliny motylkowe, wszystkie gatunki zbóż i ziemniaki. Po drugie: siew buraka cukrowego powinien być wykonany jak najwcześniej. Chodzi o to, by wegetacja rośliny przebiegała minimum przez 180 dni. Dobre plony gwarantuje siew na głębokości około 3 cm, dokonywany w wilgotną i ciepłą glebę. Buraki powinny być siane w odległości od siebie – co 18 cm, natomiast rozstaw rzędów to około 50 cm. Po trzecie: należy zadbać o odpowiednie nawożenie. Oprócz nawożenia standardowego, konieczne jest nawożenie dolistne. Ważne jest uzupełnienie boru, by nie rozwinęła się zgorzel liści sercowych.
Momenty krytyczne w uprawie buraka cukrowego
Jest kilka momentów krytycznych w uprawie buraka cukrowego, które mogą wpłynąć na obfitość plonowania. Pierwszym są wschody. Gleba wtedy powinna mieć temperaturę w granicach 6-8°C. Jeśli jest niższa lub wystąpią przymrozki, może dojść do tzw. wypadnięcia roślin. Z tego powodu warto zwiększyć tolerancję roślin na niekorzystne warunki atmosferyczne stosując stymulatory wzrostu i induktory odporności. Pozwalają one na równomierny wzrost roślin, szczególnie systemu korzeniowego. W późniejszym okresie korzenie buraka cukrowego będą mogły czerpać wodę i substancje pokarmowe z głębszych warstw gleby. Burak cukrowy powinien być poddawany ochronie chemicznej. Ochrona herbicydowa jest dostosowana do poziomu zachwaszczenia plantacji. W przypadku zagrożenia ze strony szkodników konieczne może być zastosowanie ochrony insektycydowej. Plantacja powinna być też chroniona przed zagrożeniami ze strony takich chorób jak: chwościk buraka, brunatna plamistość, mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy.
